تاریخچه رقص لری
رقص لری یکی از رقص‌های ملی کشورمان ایران می‌باشد. ما در این مقاله سعی داریم در مورد تاریخچه این رقص صحبت کنیم. این که رقص لری چیست؟ رقص محلی کدام منطقه کشور ایران می‌باشد؟ معنا و ساختار رقص لری چیست؟ ویژگی و انواع آن.
تاریخچه رقص لری مربوط به دوره امپراطوری مادها در سال 612 قبل از میلاد می‌باشد. در دوره حکومت هوخشتره یکی از فرمانروایان مادها از فرماندهان خود خواست تا چگونگی پیشبرد جنگ را به صورت پانتومیم شرح دهند و چون بردن سلاح به کاخ پادشاهی ممنوع بود فرماندهان به جای استفاده از سلاح جنگی از دستمال قرمز استفاده می‌کردند و چگونگی جنگ را برای فرمانروا تشریح می‌کردند. به همین ترتیب رقص گهریان ابداع شد و زمانی که فرماندان با همراهان خود دستمال قرمز را با آرامی حرکت می‌دادند یعنی ما جنگ را آهسته شروع کرده‌ایم و زمانی که ریتم رقص تندتر می‌شد یعنی ما سریعا به سمت دشمن حمله برده‌ایم.
معنا و ساختار رقص لری
همان‌طور که در بالا اشاره شد آن توسط فرمانروای مادها برای تشریح جنگ توسط فرماندهان ابداع شد و درمیان رقص‌ها، رقص لری حماسی‌ترین رقص تاریخ ایران می‌باشد.
رقص پا در رقص لری نیز مربوط به جنگ می‌شود رقصی که یک پا به عقب رفته می‌شود و سریعا دو پا به جلو برداشته می‌شود به این معناست که اگر ما در جنگ یک قدم عقب نشینی کرده‌ایم و در نهایت سریعا دو قدم به جلو رفته‌ایم. و همچنین نوع دیگر آن وجود دارد که فرمانده جنگ مادها، چوپی کیش بای سمت راستش می‌لنگد ولی به یکباره رقص را تند می‌کند و این بدین معنی است که اگر در جنگ زخمی شدیم و سریعا بهبود یافتیم؛ باز به سمت دشمن حمله‌ور شویم. به این ترتیب همه‌ی این آینن‌ها به دستور فرمانروا در همه مراسم‌های اجرا می‌شد و این کار باعث شد که رقص لری پس از گذشت هزاران سال در بین مردم طرافداران زیادی داشته باشد و به فراموشی سپرده نشود.
انواع رقص لری
سنگین سما: رقص شما از نوع رقص گروهی می‌باشد که دارای حرکات آرام و آهسته می‌باشد.
رقص سه پا: رقص تاریخی و حماسی است که بیشتر در جشن‌ها و مراسم‌های عروسی اجرا می‌شود.
رقص دو پا: این رقص از سرعت گرفتن رقص سه پا ابداع شده است و حرکات تند و سریع دارد. این رقص را به علت حرکات تند بیشتر جوانان اجرا می‌کنند.
رقص دستمال: سبک این نوع رقص بیشتر پر جنب و جوش می‌باشد و بیشتر در مراسم‌های عروسی اجرا می‌شود و عمداٌ در بین بختیاری‌ها و لرهای جنبوبی اجرا می‌شود.
رقص چوپ: رقص دونفره می‌باشد که معمولا در جشن و شادی‌ها اجرا می‌شود و نماد پهلوانی و دلاوری است. در این نوع رقص دو نفر رقصنده که یکی چوپ بزرگ دردست گرفته و یکی دیگر چوب کوچک و ظریف دردست میگرد، روبروی یکدیگر قرار می‌گیرند و همرا با موسیقی لری که بیشتر سرنا و دهل می‌باشد می‌رقصند. رقصنده اولی سعی می‌کند تا با چوب کوچک و ظریفش به ساق پای رقصنده‌دومی بزند. رقاص دوم نوک چوب بلند خود را بر زمین می‌نهد تا مانع تماس ضربه با ساق پای خود شود و هر گاه رقصنده دومی نتواند ضربه‌ای که رقصنده‌ی اولی به پای‌او وارد می‌کند را دفع کند و چوب به ساق پا برخورد کند بازی به پایان می‌رسد و رقصنده‌ها چوب‌های خود را عوض می‌کنند تا نقش مهاجم و مدافع بین رقصنده‌ها عوض شود و بازی از اول شروع شود. با این نوع رقص مهارت شمشیرزنی، سرعت، حضورذهن، تمرکز حواس و دفاع شخصی در رقصنده‌ها تقویت می‌شود.
رقص اشکاری: در این رقص چهار رقصنده دو به دو در مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند که هر کدام یک دستمال در دست دارند و همراه با موسیقی سرناو ودهل مقابل یکدیگر می‌رقصند. در حین رقص هربار یک رقصنده ناگهانی از گروه جدا می‌شود و به قصد پاره کردن دهل دهل‌نواز با ضربه پا حمله می‌کند و نوازنده هم که هم‌زمان با رقاصان در حال رقص می‌باشد؛ باید بتواند ضربه‌ی رقصنده را دفع نماید یا در برابرش جا خالی کند. این رقص یا با پاره شدن دهل و یا با خسته شدن و از پا افتادن رقصنده‌ها به پایان می‌رسد.
رقص بارووتلو، رقص هرا، رقص راواش، رقص تنیاباز نمونه‌های دیگری از انواع این رقص می‌باشند.
ویژگی‌های رقص لری
از بارزترین ویژگی‌های آن همراه بودن سرنا و دهل است. در بیشتر رقص‌هایی که تعداد رقصنده زیاد می‌باشد سرنا و دهل نقش اساس دارند. زیاد در مراسم‌های پرتعداد که سروصدا زیاد می‌شود باید سرنا و دهل در این مراسمات باشد. سرنا و دهل مهم‌ترین عامل تعادل و حفظ ریتم موسیقی است. و بودن هر دو لازم است و دهل به تنهایی یا سرنا به تنهایی نمی‌توانند موسیقی رقص لری را ایجاد کنند. دهل‌ها عامل حفظ نظم و سامان آواها و حرکات نمایشی هستند و این ساز در رقص از اهمیت ویژه‌ایی برخورداراست. این نوع رقص به دلیل داشتن فعالیت زیاد هنگام اجرا، تمام فشارها و تنش‌های روحی انسان را دفع می‌کند و باعث ایجاد حس نشاط و سرزندگی رقصنده می‌شود.
رقص لری یک آیین
هرکدام از حرکات و تکنیک‌های آن بازگوی آیین ایران می‌باشد. در اجرای رقص هنگامی که دستمال را تکان می‌دهند بازگوی آزادگی است. زمانی که پنجه در پنجه و بازو در بازوی همدیگر هستند نشان دهنده اتحاد، همبستگی و با هم بودن رقصنده‌هاست. و پایکوبی در رقص نشان دهنده‌ی آن است که سرزمین و وطن برای رقصنده‌ها بسیار مهم است. در حالت کلی هرکدام از حرکات رقص نماینگر یک آیین است و همین ویژگی، رقص لری را منحصر به فرد کرده است و پس از گذشت سالیان دور همچنان از عظمت و شکوه ویژه‌ایی برخوردار است.
در رقص لری بیشتر تصاویر بز کوهی، پرندگان، گاو و گاماٌ ترکیب این سه حیوان باهم دیده می‌شد که نشن دهنده این است که پیشنیان ما چقدر به محیط زیست و طبیعت وابسته بودند و برای برای طبیعت ارزش و احترام قائل می‌شدند.
آیین بدرقه: در تاریخچه این رقص به این پی می‌بریم هنگامی که مردان جنگی برای جنگ آماده می‌شدند زیباترین و خوش‌اندام‌ترین زن طایفه برای بدرقه سپاه پیشاپیش همه می‌ایستاد و جنگجویان نیز ساز و دهل می‌زدند و زن زیبا ابیاتی را برای حاضرین می‌خواند و زنان دیگر با او هم‌آوایی می‌کردند. لباس‌های زیبای زنان در این مراسم جلوه‌ی خاصی داشت.
آیین اسب‌تازی و آیین چمر از دیگر نمونه‌های آیین لری هستند.
با تمرین، تکرار و مطالعه به یادگیری و آموزش رقص لری می‌پردازیم چرا که برای یادگیری رقص باید حرکات و تکنیک‌ها را تمرین و تکرار کرد.